მიჯაჭვულობის ტიპები ფსიქოლოგიაში_ არიდებისკენ მიდრეკილი მიჯაჭვულობის ტიპი.

ფსიქოლოგიაში მიჯაჭვულობის ოთხი ტიპი არსებობს: სამი აღინიშნება ტერმინით „არასაიმედო“ - შფოთვითი, თავის არიდებისკენ მიდრეკილი, ამბივალენტური, ხოლო მეოთხეს უსაფრთხო მიჯაჭვულობის ტიპი ეწოდება.

თქვენ ალბათ გქონიათ შემთხვევა, როცა კომუნიცირებთ ადამიანთან, ყველაფერი კარგად მიდის, თავისუფლად საუბრობთ, მოგწონთ ერთმანეთი და უეცრად სრულიად უმიზეზოდ ადამიანი ცივდება.დისტანცირდება თქვენგან და ცდილობს თავი აგარიდოთ? თქვენ კი ფიქრობთ რა შეიცვალა, და ვერ ხსნით რა მოხდა. ამის მიზეზი ამ ადამიანის ფსიქოლოგიური მიჯაჭვულობის ტიპში უნდა მონახოთ.

ამ ჯერად ვისაუბრებ ერთ კონკრეტულ ტიპზე_

არიდებისკენ მიდრეკილი მიჯაჭვულობის ტიპი.

 არის ქცევის ისეთი ნიმუში, რომლის დროსაც ადამიანი ცდილობს თავი აარიდოს სხვებთან დაახლოებას. ამისკენ მიდრეკილ ადამიანებს შეიძლება პრობლემები შეექმნათ ჭეშმარიტად ღრმა ურთიერთობების დამყარებასა და შენარჩუნებაში როგორიცაა: რომანტიკული, მეგობრული, ოჯახური ურთიერთობები და ფაქტობრივად თავადაც არ იცოდენენ ამის მიზეზი.

ასეთ ტიპს ახასიათებს ხასიათის  ასეთი ნიშნები, როგორიცაა იდუმალება, დამოუკიდებელობა და სიცივე.

თავის არიდების ტიპი მიჯაჭვულობის თეორიის ერთ-ერთი მთავარი კონცეფციაა. ის ფსიქოლოგებმა მერი ეინსვორტმა და ჯონ ბოულბიმ შეიმუშავეს. თავის არიდების ტიპის მქონე ადამიანებისთვის დამახასიათებელია ის ფაქტი, რომ ისინი მიდრეკილნი არიან თავი აარიდონ სიახლოვეს და ერთ მუდმივ პარტნიორთან ინტიმურ ურთიერთობებს. ისინი ასევე ავლენენ ემოციურ დისტანციას პარტნიორისგან.

 არიდების ტიპის მქონე ადამიანებს ახასიათებთ დამოუკიდებლობისა და თვითდამოკიდებულებისკენ მიდრეკილება. მათ უჭირთ ემოციურად გახსნა. იგივე გამოვლინებებს შეგვიძლია დავაკვირდეთ შფოთვითი მიჯაჭვულობის ტიპის მქონე ადამიანებში. თუმცა, განსხვავება არსებობს.

ურთიერთობების თავისებურებები.

თავის არიდების სტილის მქონე ადამიანები ხშირად ცდილობენ იყვნენ თავისუფლები და დაეყრდნონ მხოლოდ საკუთარ თავს. ისინი უპირატესობას ანიჭებენ პრობლემების მოგვარებას გარე დახმარებისა და მხარდაჭერის გარეშე. წყვილში, ემოციური შეზღუდვის გამო, მათ შეიძლება გაუჭირდეთ ღრმა და სანდო ურთიერთობების დამყარება და შენარჩუნება.თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ მათ ეს არ სურთ.

.ემოციებისა და ინტიმურობის გამოხატვის სირთულე_თავის არიდებისკენ მიდრეკილ ადამიანებს უჭირთ საკუთარი ემოციებისა და გრძნობების გამოხატვა. ეს გამოწვეულია დაუცველობის შიშით. ისინი ემოციურად თავშეკავებულები არიან და ყოველთვის ღიად არ საუბრობენ თავიანთ გრძნობებზე. პარტნიორულ ურთიერთობებში ისინი ინარჩუნებენ დისტანციას და თავს არიდებენ ინტიმურობას. ამან შეიძლება გამოიწვიოს გაუცხოების განცდა შეყვარებულში.

.საკუთარი ნამდვილი გრძნობებისა და მოთხოვნილებების დამალვის ტენდენცია. ამ ტიპის მიჯაჭვულობის  მქონე ადამიანები ცდილობენ სხვებისგან დამალონ საკუთარი ნამდვილი გრძნობები და მოთხოვნები, რათა თავიდან აიცილონ კონფლიქტები ან უსიამოვნო სიტუაციები.

.სხვების მიმართ ნდობის ნაკლებობა და პრობლემების დამოუკიდებლად გადაჭრის სურვილი. თავის არიდებისკენ მიდრეკილმა ადამიანებმა შეიძლება განიცადონ სხვების მიმართ უნდობლობა. ისინი უპირატესობას ანიჭებენ პრობლემებთან დამოუკიდებლად გამკლავებას, დახმარების ან მხარდაჭერის თხოვნის გარეშე. ხშირად, ასეთი ადამიანები გადაწყვეტილებებს თავად იღებენ, პარტნიორის აზრის მოლოდინის გარეშე.

თავიდან არიდების ტიპის მიჯაჭვულობის ფორმირება შეიძლება გამოწვეული იყოს სხვადასხვა ფაქტორით. ჩვილობიდან, უფროსების გავლენიდან დაწყებული, ადამიანის ინდივიდუალური გამოცდილებით დამთავრებული. მოდით, უფრო დეტალურად განვიხილოთ ეს.

ბავშვობაში მშობლებთან ურთიერთობა მიჯაჭვულობის ტიპის განვითარების  ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორია. თუ ბავშვი განიცდიდა ემოციური მხარდაჭერის ნაკლებობას, იგნორირებული იყო, უგულებელყოფილი იყო, მაშინ ამან შეიძლება ხელი შეუწყოს თავის არიდების ტიპის ჩამოყალიბებას.

ბავშვობა უზარმაზარ როლს ასრულებს ადამიანის პიროვნების განვითარებაში. მშობლები პირველი და მთავარი ფიგურები არიან, რომლებთანაც ბავშვი ურთიერთქმედებს. სწორედ მათი მეშვეობით სწავლობს ის მის გარშემო არსებულ სამყაროსთან ურთიერთობების დამყარებას.

.მშობლებთან პოზიტიური და მზრუნველი ურთიერთობები ხელს უწყობს უსაფრთხო მიჯაჭვულობის პიროვნების განვითარებას. რას ნიშნავს ეს? თუ ადამიანი თავს საყვარლად, დაცულად და თავდაჯერებულად გრძნობს, რომ მისი ემოციური მოთხოვნილებები დაკმაყოფილდება. ამ შემთხვევაში, ბავშვი, შემდეგ კი ზრდასრული, ადვილად შედის ურთიერთობებში,

ამყარებს მჭიდრო კონტაქტს და ენდობა სხვა ადამიანებს.

თუმცა, მშობლების მხრიდან ზრუნვის, ყურადღებისა და მხარდაჭერის ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს მიჯაჭვულობის არასასურველი ტიპების ჩამოყალიბება. მათ შორის, თავის არიდებისკენ მიდრეკილების. ბავშვები, რომლებმაც განიცადეს უარი ან ემოციური კონტაქტის არარსებობა მნიშვნელოვანი ზრდასრულებისგან,

გამოიმუშავეთ თავდაცვის მექანიზმი სხვა ადამიანებთან სიახლოვის თავიდან ასაცილებლად.

მშობლების მხარდაჭერა, მზრუნველობა, გაგება და სიყვარული ქმნის საფუძველს ჯანსაღი ემოციური განვითარებისა და გარშემომყოფებთან ხარისხიანი ურთიერთობების დამყარებისთვის.

.ტრავმული მოვლენები, საყვარელი ადამიანების დაკარგვა ან სხვა ნეგატიური მოვლენები ასევე გავლენას ახდენს თავიდან აცილებული მიჯაჭვულობის სტილის ჩამოყალიბებაზე. ადამიანები, რომლებმაც განიცადეს სერიოზული შოკი ან მნიშვნელოვანი დანაკარგი, იწყებენ სიახლოვის თავიდან აცილებას. ეს მათი თავდაცვის მექანიზმია.

.მიჯაჭვულობის ტიპის ჩამოყალიბებაზე გავლენას ახდენს ინდივიდუალური ხასიათის თვისებები, თანდაყოლილი ტემპერამენტის თვისებები და ფსიქიკური თვისებები. ზოგიერთ ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს მიდრეკილება, თავი აარიდოს სიახლოვეს და უფრო დამოუკიდებელი ხასიათი ჰქონდეს.

.პირადი გამოცდილება ასევე განსაზღვრავს მიჯაჭვულობის ტიპს. მაგალითად, წინა ურთიერთობები, ტრავმები, წარმატებები და წარუმატებლობები კომუნიკაციაში. ჩვენს გარშემო მყოფ ადამიანებთან ურთიერთობის წარსულ გამოცდილებას შეუძლია მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს ჩვენს ქცევასა და კომუნიკაციაზე.

მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ მიჯაჭვულობის სტილის ჩამოყალიბება რთული პროცესია. გასათვალისწინებელია მრავალი ფაქტორი. თუმცა, მათი გაგება დაგეხმარებათ უფრო ღრმად გაიგოთ და თავიდან აიცილოთ მიჯაჭვულობის ტიპისგან გამოწვეული დისკომფორტი და საერთოდაც მისი წარმოშობა.

როგორ ავაშენოთ ჰარმონიული ურთიერთობები?

ჩვენ ყველანი სხვადასხვა სახის ურთიერთობების ქსელში ვართ და გვაქვს საკუთარი კომუნიკაციის მახასიათებლები. სხვა ტიპის მიჯაჭვულობასთან ურთიერთობა ჩვენთვის გამოწვევაა. რატომ?

სხვადასხვა მიჯაჭვულობის სტილს შეიძლება ჰქონდეს საკუთარი საჭიროებები, მოლოდინები და ემოციების გამოხატვის გზები. თუმცა, ამ განსხვავებების გაგება და ადამიანებთან საერთო ენის გამონახვის შესაძლებლობა მნიშვნელოვნად გააუმჯობესებს თქვენი ურთიერთობების ხარისხს.

1. ეცადეთ, იყოთ ღია და გულახდილი სხვებთან კომუნიკაციისას. გამოხატეთ თქვენი აზრები, გრძნობები და საჭიროებები ნათლად და გარკვევით, რათა თავიდან აიცილოთ გაუგებრობები.

გაეცანით სხვა ტიპის მიჯაჭვულობის მახასიათებლებს. ეს დაგეხმარებათ უკეთ გაიგოთ მათი ქცევა. მაგალითად, თავის არიდებისკენ მიდრეკილ ადამიანებს შეიძლება მეტი სივრცე და დრო დასჭირდეთ საკუთარი გადაწყვეტილებების დამოუკიდებლად განსახილველად, ხოლო ამბივალენტურ ტიპებს შეიძლება მეტი სიახლოვე და მხარდაჭერა სჭირდებოდეთ.

2.გამოხატეთ გაგება და თანაგრძნობა სხვა ადამიანების გრძნობებისა და საჭიროებების მიმართ. დაეხმარეთ მათ, თავი საჭიროდ და მნიშვნელოვნად იგრძნონ.

3. პატივი ეცით სხვა ადამიანების საზღვრებს და პირად სივრცეს. გახსოვდეთ, რომ ყველას აქვს უფლება ჰქონდეს საკუთარი გრძნობები, ემოციები და ცხოვრების წესი.

მიიღეთ სხვების უნიკალურობა და თავისებურებები. გახსოვდეთ, რომ ჩვენ ყველანი განსხვავებულები ვართ. ივარჯიშეთ განსხვავებების მიღებასა და ყველა სახის მიჯაჭვულობის მიმართ ტოლერანტობაზე.

5. წაახალისეთ საერთო ინტერესები და ჰობი. მათ შეუძლიათ გააერთიანონ თქვენი ურთიერთობა და დაგეხმარონ ერთმანეთის უკეთ გაგებაში.

სხვადასხვა ტიპის მიჯაჭვულობასთან კომუნიკაცია ადვილი არ არის. თუმცა, ურთიერთპატივისცემით, გაგებითა და ტოლერანტობით შესაძლებელია ჰარმონიული და სანდო კომუნიკაციის დამყარება.

ასევე აღსანიშნავია, რომ მიჯაჭვულობის სტილს მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს ოჯახურ და რომანტიკულ ურთიერთობებზე. როგორ? თავშეკავებული მიჯაჭვულობის სტილის მქონე ადამიანებს მეტი პირადი სივრცე და დამოუკიდებლობა სჭირდებათ. მნიშვნელოვანია მათი საჭიროებების და საზღვრების პატივისცემა. ნუ მოითხოვთ ზედმეტ კომუნიკაციას. მიეცით მათ საშუალება, იყვნენ საკუთარი თავი და არ აიძულოთ შეცვლა.

არიდებისკენ მიდრეკილ ადამიანებს შეიძლება ასევე უჭირდეთ ემოციებისა და საჭიროებების გამოხატვა, ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ მათ მხარდაჭერა და გაგება გავუწიოთ, ასევე, მოთმინება და მხარდაჭერა გამოვიჩინოთ, როდესაც მათ დახმარება სჭირდებათ.

 პარტნიორის მიჯაჭვულობის სტილის გაგება დაგეხმარებათ უკეთ გაიგოთ თქვენი დინამიკა, რათა შეძლოთ ეფექტური ურთიერთქმედება. კომუნიკაცია, თანაგრძნობა და საკუთარ თავზე და თქვენს ურთიერთობაზე მუშაობის სურვილი ხელს უწყობს წყვილში ძლიერი, სანდო კავშირის შექმნას.

საკუთარი ემოციების, შიშებისა და შეზღუდვების გააზრება დაგეხმარებათ უკეთ გაიგოთ საკუთარი თავი, თქვენი რეაქციები მოვლენებზე და თქვენი ურთიერთქმედება თქვენს გარშემო არსებულ სამყაროსთან. დასვით კითხვები იმის შესახებ, თუ რა გაშინებთ, რა გაშფოთებთ ან რა გიქმნით დისკომფორტს.

ყურადღება მიაქციეთ სიტუაციებს, როდესაც თავს დაუცველად ან სტრესულად გრძნობთ. ეს დაგეხმარებათ თქვენი შიშებისა და შეზღუდვების იდენტიფიცირებაში. მნიშვნელოვანია იმის აღიარება, რომ ყველას აქვს ისინი. ნუ შეგრცხვებათ თქვენი ემოციებისა და გრძნობების. უმჯობესია, მათთან გამკლავების გზები მოძებნოთ.

თუ თქვენი შიშებისა და შეზღუდვების გაგება გიჭირთ, ნუ მოგერიდებათ ფსიქოლოგთან ან ფსიქოთერაპევტთან დაკავშირება. ისინი დაგეხმარებიან თქვენი ემოციების გაგებაში და მათი ეფექტურად მართვის სწავლაში.

თქვენი მიჯაჭვულობის სტილის შეცვლა რთული პროცესია. რატომ? ის მოითხოვს თქვენი ამჟამინდელი მიჯაჭვულობის სტილის, ასევე თქვენს ურთიერთობებსა და ქცევაში ცვლილებების გაცნობიერებას. მოდით განვიხილოთ რამდენიმე პრაქტიკული ნაბიჯი „თვისებრივი“ ცვლილებისა და ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერთობის დასამყარებლად.

.გააცნობიერეთ და გაიგეთ თქვენი მიჯაჭვულობის სტილი. ეს ცვლილების პირველი ნაბიჯია. შეისწავლეთ თითოეული მიჯაჭვულობის სტილის მახასიათებლები და შეეცადეთ განსაზღვროთ, რომელისკენ ხართ მიდრეკილი.

.წარსული მოვლენების მოგვარება. თუ გქონიათ ტრავმული გამოცდილება ან ნეგატიური ურთიერთობები, რომლებმაც გავლენა მოახდინა თქვენს მიჯაჭვულობის სტილზე, მნიშვნელოვანია მათი დაძლევის დაწყება. ამ თემაზე სპეციალიზირებული თერაპევტის ან ფსიქოლოგის დახმარების ძებნა დაგეხმარებათ პრობლემების მოგვარებაში და ემოციური ჭრილობების მოშუშების დაწყებაში.

.უსაფრთხოებისა და თავდაჯერებულობის განვითარება. მიჯაჭვულობის ტიპის შესაცვლელად მნიშვნელოვანია უსაფრთხოებისა და საიმედო შინაგანი მხარდაჭერის განცდის განვითარება. თვითშეფასებაზე მუშაობა, 

.თვითშეფასებისა და თავდაჯერებულობის განმტკიცება დაგეხმარებათ შეცვალოთ თქვენი საკუთარი თავის აღქმა და გააუმჯობესოთ თქვენი ურთიერთობების ხარისხი.

.საზღვრების დაწესება: ურთიერთობებში ჯანსაღი საზღვრების განსაზღვრა და შენარჩუნება მიჯაჭვულობის სტილის შეცვლის მთავარი ასპექტია. ისწავლეთ თქვენი საჭიროებების გამოხატვა და პატივი ეცით როგორც საკუთარ, ასევე სხვების საზღვრებს.

.ახალი კომუნიკაციის უნარების შესწავლა. პოზიტიური კომუნიკაციის გამოცდილება მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მიჯაჭვულობის სტილის შეცვლაში. ისწავლეთ თქვენი გრძნობებისა და ემოციების მკაფიოდ და პატივისცემით გამოხატვა, სხვების მოსმენა, თანაგრძნობის გამოხატვა და კონფლიქტების ეფექტურად მოგვარება.

.გარემოს მხარდაჭერა. როგორ გავაკეთოთ ეს? თქვენ უნდა შეინარჩუნოთ მხარდამჭერი გარემო, მათ შორის მეგობრები, ნათესავები ან ბინა. ისინი დაგეხმარებიან ცვლილებების პროცესში. უსაფრთხო მიჯაჭვულობის სტილის მქონე ადამიანებთან ყოფნაც შეიძლება თქვენთვის სასარგებლო იყოს.

ცვლილების პროცესი დროს, ძალისხმევასა და თვითანალიზს მოითხოვს. იყავით მომთმენი და ღია ცვლილებებისთვის, თანდათანობით, ეტაპობრივად, უფრო ჯანსაღი და დამაკმაყოფილებელი ურთიერთობისკენ მიისწრაფვით.