მატყუარა ანუ ყალბი თანაგრძნობა: ვინ არიან ბნელი ემპათები და როგორ გამოვავლინოთ ისინი?

მატყუარა ანუ ყალბი თანაგრძნობა: ვინ არიან ბნელი ემპათები და როგორ გამოვავლინოთ ისინი?

გამოდის, რომ თანაგრძნობა შეიძლება იყოს არა მხოლოდ ნამდვილი, არამედ მანიპულაციური და  მატყუარა.

თავად სიტყვა „თანაგრძნობა“ ფართოდ გამოყენებადი სიტყვების კატეგორიაში არც ისე დიდი ხნის წინ შევიდა - როდესაც  ხალხმა საკუთარ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასა და სხვა ფაქიზ ფსიქიკურ საკითხებზე დაიწყო ფიქრი.
ჯერ განვსაზღვროთ ემპათიის განსაზღვრება.
ემპათია — ადამიანის უნარი თანაუგრძნოს სხვებს და გაიგოს და ამოიცნოს მათი ფსიქოლოგიური მდგომარეობა. 

იმის გააზრებით, რომ ემპათიურობა დადებითად განაწყობდა სხვებს საკუთარი თავის მიმართ,  ზოგიერთმა მანიპულატორმა ადამიანმა დაიწყო საკუთარი თავის ემპათად გამოცხადება - ანუ ისეთ მგრძნობიარე ადამიანად, რომლსაც ღრმად ესმის სხვების, კითხულობს სხვათა  ემოციებსა და გრძნობებს. ასეთი ემპათიური ადამიანების ერთ-ერთი უნარია საჭირო დროს თანაუგრძნოს ადამიანს და მხარი დაუჭიროს მას რთულ სიტუაციაში.

თუმცა, ზოგიერთ ადამიანს, ვინც საკუთარ თავს ემპათს უწოდებს, შეიძლება სრულიად ფარული მიზნები ჰქონდეს,
რომელშიც კეთილი განზრახვისგან მხოლოდ ყალბი სიტყვები რჩება. არც ისე დიდი ხნის წინ, დასავლურ პოპ-ფსიქოლოგიაში მათი შესაბამისი ტერმინი გაჩნდა - ბნელი ემპათი , ეს  ტერმინი უფრო მარველის სუპერგმირის მოსისხლე მტრის სახელივით ჟღერს, მაგრამ ადვილი დასამახსოვრებელია.

ვინ არიან ბნელი ემპათები?
ბნელი ემპათები არიან ადამიანები, რომლებიც ემპათიურად გამოიყურებიან, მაგრამ ამავდროულად აქვთ ანტისოციალური პიროვნული თვისებები, რომლებიც ეგრეთ წოდებული ბნელი ტრიადის ნაწილია - ნარცისიზმი (სიამაყე, თვითშეყვარება), მაკიაველიზმი (მანიპულირება, ექსპლუატაცია) და ფსიქოპათია (ეგოიზმი, დაუნდობლობა). ანუ კომუნიკაციისას ისინი იმარჯვებენ მსხვერპლზე თანაგრძნობითა და გამჭრიახობით,
და შემდეგ საკუთარი ეგოისტური მიზნებისკენ მიისწრაფვიან.

ბნელ და ჩვეულებრივ ემპათებს შორის მთავარი განსხვავება ისაა, რომ პირველებს შეუძლიათ სხვისი თვალსაზრისის წაკითხვა და გაგება, მაგრამ არსებითად არ გრძნობენ სხვის ემოციებს, არ ავლენენ რეალურად თანაგრძნობას (როგორც ამას ნამდვილი ემპათები გააკეთებდნენ).
ფსიქოლოგების აზრით, ბნელი ემპათები შეიძლება გაცილებით მზაკვრები და საშიშები იყვნენ, ვიდრე აშკარა ბნელი ტრიადის მქონე ადამიანები, რადგან მათ შეუძლიათ მოიპოვონ ვინმეს ნდობა და გაცილებით მეტი ზიანი მიაყენონ ადამიანს მასთან დაახლოებით.

როგორ ამოვიცნოთ ბნელი ემპათი?
ბნელი ემპათის ხაფანგში ჩავარდნის თავიდან ასაცილებლად, თითოეულ ჩვენგანს ცოტაოდენი სიფრთხილე და სიფხიზლე სჭირდება. ბოლოს და ბოლოს, ასეთი ადამიანები, სულ მცირე, უფრო ექსტრავერტები და ზოგადად სასიამოვნოები არიან, ვიდრე ბუნებრივი ნარცისები. მათ შეუძლიათ იყვნენ ზე_ ქარიზმატულები და კომუნიკაბელურები, ამიტომ უნდა ვიეჭვოთ,რომ აქ რაღაც რიგზე ვერ არის.
ერთი შეხედვით ემპათიურ ადამიანებთან ურთიერთობისას, ექსპერტები გვირჩევენ, უფრო დეტალურად განვიხილოთ მათი იუმორის გრძნობა. ბნელ ემპათებს ოდნავ უფრო ბოროტი და შავი იუმორის გრძნობა აქვთ და ასევე ხშირად იწვევენ ადამიანებში დანაშაულის გრძნობას ამა თუ იმ მიზეზით. უნდა ვაღიაროთ, რომ სხვა ადამიანში დანაშაულის გრძნობის ჩანერგვა მანიპულირების პირდაპირი გზაა.ამავდროულად, ბნელ ემპათებს შეიძლება ჰქონდეთ ნარცისული პიროვნული თვისებები, მათ შორის თვითმნიშვნელობის გრძნობა, ამპარტავნება, აღიარების მოთხოვნილება და ა.შ. მათ, რა თქმა უნდა, გაცილებით ნაკლები აგრესია აქვთ, ვიდრე გამოხატული ფსიქოპათიის, მაკიაველიზმისა და ნარცისიზმის მქონე ადამიანებს. თუმცა, ბნელი ემპათები
ესენი არიან ნამდვილი ანტაგონისტები, რომელთა ამოცნობა მატყუარას ემპათიის ნიღაბში არც ისე ადვილია.

თუ თქვენს ცხოვრებაში მსგავსი ადამიანი შეხვედრიათ, ახლა იცით, როგორ უწოდოთ ასეთ ადამიანებს.